Per Silvano Manzoni, Andrea Parolini e Gian Sutter vo il temp in suprastanza cumünela a fin ils 31 da december 2024. Zieva 12 ans haun els ragiunt la limitaziun da lur temp d‘uffizi.
Vos temp d‘uffizi vo a fin zieva 12 ans – che sentimaints svaglia que in vus?
Andrea Parolini: Que es güst e que vainsa eir savieu. Nus vains lavuro düraunt 12 ans pel cumün ed uossa es que passo. E que es eir bun uschenas.
Gian Sutter: In fuond nu do que il bun mumaint per ir. Que s’ho adüna da lascher inavous progets cha s’ho cumanzo u lavuro lönch u eir be cuort landervi. Avaunt quatter ans d’he stüdgio lönch scha dess fer auncha quatter ans u na. Ma cur cha vaiva decis d’he eir savieu cha zieva es a fin. Que es scu la pensiun – quella vain, scha voust u na.
Silvano Manzoni: Sinceramaing as stu eir dir cha 12 ans es avuonda. Uschiglö as dvainta ün uschenumno «pultruner».
Gian Sutter: Que es eir bun, scha vain nouva glieud cun nouvas idejas. Cler, sch’hest lönch in uffizi sest bger, dvaintast üna capacited. A vo a perder bgera savida e bgers contacts. Da l’otra vart es la constellaziun buna: trais suprastants restan – trais vegnan tiers da nouv. E lura as stu eir dir a se svess: Oters saun eir fer que.
Düraunt vos temp d’uffizi d’eira ün tema dominant: las finanzas. Samedan ho gieu debits da 56 milliuns cur cha vus vais cumanzo – las finanzas haun stuvieu gnir sanedas.
Gian Sutter: Nus vains cumanzo nossa carica in schner dal 2013 – düraunt il prüm an vainsa lavuro vi dad ün proget da saner nossas finanzas, in ecember vainsa stuvieu ir davaunt la radunanza cumünela culla proposta dad augmanter las impostas per 20% sün 95%. Da pudair glivrer uossa e savair, cha vainsa fat las lezchas es ün bun sentimaint.
Andrea Parolini: Ils prüms quatter ans d’eiran las finanzas scu ün «Damoklesschwert» adüna sur noss chos. Suvenz vainsa stuvieu dir : «Nus nu vains ils raps», que nu d’eira simpel. Düraunt ils seguonds quatter ans vainsa pudieu esser pü curaschus e realiser ün u l’oter proget ed uossa sun las discussiuns tuot otras. Per furtüna.
Silvano Manzoni: Uossa es be da guarder da nu cruder inavous e da tgnair insembel las finanzas. Ma que saro la lezcha da noss successuors. E la fin as stu dir: nus vainsa fat propostas e planiso la sanaziun da las finanzas, realiso ho l’intera chosa l’inter cumün, que nu d’eirans be nus.
Gian Sutter: Nus vains stuvieu musser disciplina e finanzcher ils progets giavüschos our da l’egna buorsa. Nos credo d’eira adüna da fer il pussibel, ma be que chi’d es necessari, üngünas soluziuns da luxus – e’l resultat as vezza uossa.
Eir bgers müdamaints sün livel da la regiun haun occupo a vus düraunt vos temp d’uffizi…
Gian Sutter: Schi, la regiun es gnida organiseda da nouv zieva cha la revisiun dal territori es ida in vigur. Il cussagl cumön es gnieu scholt e la Regiun Malögia es gnida realiseda culla conferenza da presidents.
Andrea Parolini: Tal turissem vainsa eir gieu divers müdamaints culla destinaziun e la reorganisaziun da quella. E lura vainsa eir miss ad ir divers progets regiunels, plauns directivs da trails, passlung u eir da famiglias.
Silvano Manzoni: E lura d’eira eir dad implementer u fer da nouv diversas ledschas, quella da seguondas abitaziuns u eir la nouva ledscha cumünela da fabrica.
Scha guardains inavous: che proget realiso our da vos departamaint as resta specielmaing in algordanza?
Silvano Manzoni: Forsa la transfurmaziun da Cho d’Punt culla realisaziun da la Porta Samedan. U eir la sanaziun da las lingias e la via tres cumün.
Andrea Parolini: Tar me sun que ils divers plauns directivs cha vains lavuro oura illa regiun u eir la nouva strategia per noss turissem local chi’ns ho occupo düraunt divers ans e cha vains pudieu preschanter pür d’incuort in suprastanza.
Gian Sutter: Tar me sun que sanaziuns d’infrastructura, sendas, mürs, progets d’ova u eir da chamannas.
Che tema ho pissero per las pü grandas discussiuns?
Andrea Parolini: Ün grand tema d’eira il müdamaint da l’ouvra electrica. Que d’eira ün tema chi ho pissero per discussiuns fich vivas ed intensivas.
Gian Sutter: Al marcho da San Niclo vainsa gieu discussiuns vivischmas sün via e survgnieu l’impreschiun cha que pudess gnir sbütto in radunanza cumünela. Lura vainsa decis da fer üna tschanteda da crisa il di zieva, cuort aunz la radunanza cumünela. Lo vaivans lura decis da trer inavous l’affer perche cha vains bado, cha’l nun es auncha madür. Fin hoz suni persvas, cha que d’eira la güsta decisiun. Nus vaivans lura temp da ponderer aunch’üna vouta l’intera chosa e dad ir cun ün‘otra varianta in radunanza cumünela, chi’d es lura gnida accepteda.
Cu vais passanto las discussiuns in suprastanza?
Silvano Manzoni: Nus vains adüna gieu discussiuns. Ma la fin es da voter e da decider – schi u na – e lura s’es üna vouta tar la magiurited ed üna vouta tar la minorited. Ma cul temp clappast üna pel grossa.
Gian Sutter: Eau dschess cha tar bgeras decisiuns es que var 60–40 – dad ir oura zieva e rapreschanter decisiuns cha’s d’eira cunter nun es simpel. Tuocha però tar noss sistem politic ed es eir güst uschè. E cler, il cumanzamaint vaivans da trer decisiuns pü difficilas – ir sü cullas impostas, stricher uschè bger, que d’eira greiv – culs ans es que gnieu pü simpel.
Ed uossa – cu guardais in vos avegnir sainza quista carica politica?
Andrea Parolini: Ma uossa pigli pachific!
Silvano Manzoni: Uossa nu stögli pü fer grands pissers… pigliainsa pass per pass.
Gian Sutter: Tar me restan tschertas lezchas tar l’agricultura ed eau rest eir in üna cumischiun, schabain cha nu sun pü il president. Üna u l’otra dumanda d’heja eir già clappo, ma eau nu vegn uossa in tschercha da nouvas caricas. E temma da cruder in üna foura nu d’heja neir.
